DİYARBAKIR’DA ÇEVRE KATLİAMINDA SON PERDE: EĞİL NAKAVT!..

Mehmet  Zeki  Özer  Özel

Tarihî mekânlarıyla Eğil’in başka yüzü.. Bu güne kadar ele alınmamış taş ocakları

Eğil, şehir merkezine elli kilometre uzaklıkta. Siz şehir içini saymasanız, bir saati bulmayan mesafe.

Köprülü kavşağın yapılmasıyla yolu kısalan Eğil’e sabahtan akşama kadar ulaşım problemsiz.

Ziyaretçisi yıl on iki ay, bitmez.

Asur Kalesi, Baraj Gölü, Harun Tepesi’ndeki Peygamber Kabirleri ve Makamları, Dünden Bugüne Gelen Diğer Eserler…

Gazetemiz İhbar Hattı’na gelen telefonla konuyu yerinde görmek istedik.

Şikâyetçi olunan taş ocakları, ana yoldan uzak ve kimsenin de işlerinin yanlış olduğunu söylemesi lüksü yok.

Gazetecilik zor iş.

Açıklama yapmaları mümkün değil.

Eğil’e yol üzerindeki yerleşim alanlarına gidişimiz esnasında en iyisi Eğil Merkez’e ulaşıp konuyu vatandaşa sormak istedik.

Yetkililere sorulsa her şey Güllük-Gülistanlık faslı.

Vatandaşa ulaştık, isim belirtmiyor.

Kimi sadece adını söylüyor.

Mesele oldukça önemli.

Bu taş ocaklarında çalışan var, Eğil’den.

Belki burada çalışıyor, sitem edenlerden biri.

Bunu bilmiyoruz, doğrusu.

Mesele şu ya da parti değil.

Yıllar yıllardır, bu böyle.

Diyarbakır’da muhtelif alanlarda stabilize yol ve asf

alt yol yapımında kullanılan taş malzemenin çıkarıldığı ocaklar, çevre katliâmının habercisi.

Eğil’e giderken karşılaşılan manzara, tabiata insan bakışını göz önüne seriyor.

Yıllardır ham maddenin çıkarıldığı taş ocaklarında tabiat dengesi gittikçe bozulurken, Eğil ve çevresindeki bitki örtüsü ve canlılar bundan olumsuz etkilenmeye devam ediyor.

Yol yapım malzemesinin çıkarıldığı alanlarda iyileştirme-ıslâh çalışmalarının görülmemesi, çevreye ” Duyarsızlığın işaretçisi” olarak yorumlanıyor.

Eğil’e tarihî ve inanç eksenli giden vatandaşlar, her gidişte rastladıkları manzaranın günden güne farklılık gösterdiğini belirtirken, mevcut duruma yetkililerin el koymasını söyleyerek, yasal statüde olması gerekenlerin dışına çıkılmasından kaygı duyduklarını dile getirdi.

Aynı şekilde Ergani gidişındeki Karayolu’ndan görülen  bu tür ocakların yıllardır gelişigüzel çalıştırıldığı bilinirken, mermer ocaklarındaki çalışmalarda mermer blokların yerlerinin boş bırakıldığı, toprak dolgu ve yeşillendirmenin yapılmadığı, bunun zaman içinde çevre katliâmına dönüştüğü, duyarlı olduğu söylenilen kurumlarla kuruluşların sessizliği devam ediyor.

Kocaköy, Hani, Çermik olmak üzere birçok ilçedeki mermer ocakları halen çevreyi tahrip ederken Ergani ve Eğil’deki yol ana malzemesi ocaklar için bir şey yapılmış görülmüyor.

Çermik, Ergani, Dicle ve Eğil’de üzüm ve diğer meyve yetiştiriciliğinin artık verimsiz hale geldiği gözlemlenirken bu taş ocaklarının etkisinin ne olduğuna dair bir araştırmanın olup olmadığını belirten vatandaş, çevrenin bu tür yasa tanımaz şekilde tahribatını Gazeteniz Güneydoğu Güncel’e açıkladı:

” Ergani’ye, Eğil’e resmî yetkililer muhakkak giderken bu manzarayı görmektedir. Eğil’e gelen herkes, bu tahribatı görmektedir. Ergani’deki Çimento Fabrikası filtrelerine çözüm bulmayanları bu manzaranın ortadan kaldırılmasına davet ediyoruz. Diğer şehirlerdeki çevre katliâmlarını görmezlikten gelmeyenlerin Eğil’deki manzaralara gözlerini kapatmaları insanî, vicdanî değildir.”

Sürekli patlayıcılar-dinamitler ile  ortaya çıkan toz bulutunun Diyarbakır Ovası’na, Eğil Dicle Nehri’nden  Ergani’ye kadar uzanan kısmında oksijeni sağlayan meşe ormanını bitirdiğini yana yakıla anlatan vatandaş, bu dinamitlerle patlayıcılardan barajdaki balıklardan tutun etraftaki yerleşim alanlarının etkilendiğini üzülerek dile getirdi.

“Eğil’de üzüm olmak üzere bir çok meyve ağacının verimsiz hale geldiğini söyleyen biz mi haklıyız yoksa yasa tanımadan etrafı cehenneme çevirenler mi?” diye soran Eğilliler , Peygamber Mezarları ve makamları için gelenler, baraj gölünü görürken bu manzaranın da görülmemesinden üzüntü duyduklarını ekliyor, isim vermeden.

Besbelli ki isim vermeyişlerinin kendilerince haklı sebepleri var.

Eğil Kalesi, Baraj Gölü ve Peygamber Kabirleri’ne gòsterilen ilginin bu manzaraları  gölgelediğini belirten vatandaş, ” Eğil nakavt!..” diyor, konuşma sonunda.

Eğil nakavt ise tabiat yok, bitki örtüsü  ve diğer canlılar artık yok olmayla karşı karşıya…